Μερικές φορές το μυαλό του ανθρώπου παίζει περίεργα παιχνίδια. Με αφορμή κάποιο ερέθισμα μας μεταφέρει συνειρμικά στο παρελθόν κι ανακαλούμε στη μνήμη μας παλαιότερα γεγονότα φαινομενικά άσχετα μεταξύ τους.
Αυτό μου συνέβη προ ημερών όταν με αφορμή το σοβαρότατο πρόβλημα υγείας ενός αγαπημένου μου φίλου, ο νους μου πήγε στον αξέχαστο Νίκο Λαδά. Ίσως γιατί ο φίλος μου, στενός φίλος του ποιητή και λάτρης κι ο ίδιος της ποίησης , μου είχε χαρίσει πριν από πολλά χρόνια τις δυο ποιητικές συλλογές του «ΠΑΝΟΠΛΙΑ ΣΕ ΤΙΜΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ» ( 1974) και «ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ»( 1980 ).
Τότε πρωτοήρθα σε επαφή με το έργο του Νίκου Λαδά το οποίο αργότερα το 2013, είχα την τιμή να παρουσιάσω στον Ορειβατικό Αχαρνών στα πλαίσια του αφιερώματος που πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία της Λαογραφικής Εταιρείας Θρακομακεδόνων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, της ΙΛΕΑ και του ΕΟΣ.
Ο Νίκος Λαδάς έφυγε από τη ζωή στις 7 Ιουλίου 1979, έχοντας επιλέξει ο ίδιος το χρόνο και τον τρόπο του θανάτου του. Το είχε προαναγγείλει άλλωστε πολύ νωρίς στο ποίημά του ΝΥΧΤΑ (1975) που τελειώνει με τη σπαρακτική επίκληση «..Νύχτα, δος μου τη δύναμη/ να διαλέξω το δικό μου θάνατο». Έφυγε πρόωρα στα 26 του χρόνια βυθίζοντας στο πένθος τους γονείς και τους φίλους του και στερώντας από την Ελληνική ποίηση ένα μελλοντικό μεγάλο ποιητή.
Γιατί ο Νίκος Λαδάς διέθετε όλα τα στοιχεία που συνιστούν ένα γνήσιο ποιητή. Πηγαίο ταλέντο που ανάβλυζε ορμητικά σαν γάργαρο νερό, στέρεα επιστημονική κατάρτιση, ιδιαίτερη ευαισθησία και μοναδικό ήθος. Γράφει στο ημερολόγιό του:
« Ένα σχεδίασμα για τους στόχους μου: Να αποκτήσω γερή φιλολογική μόρφωση. Να μάθω, να γνωρίσω την πνευματική δημιουργία με ό,τι άξιο έχει. Να μείνω πάντα ιδεολόγος και να μην υποχωρώ σε ό,τι κρίνω σωστό. Να γράψω με όση ειλικρίνεια και αγάπη για την τέχνη και τον άνθρωπο μπορώ. Να μην προσπαθώ να επιβάλλω γνώμες ή ιδέες μου σε άλλους, παρά μόνο διαλεκτικά δηλαδή με ψύχραιμη συζήτηση, να αγωνίζομαι για την προσωπική μου προσφορά και την πνευματική προκοπή της χώρας μου και να χαίρομαι για κάθε επιτυχία δική μου ή του λαού μου. Να πειθαρχήσω στον εαυτό μου»
Όμως ο Νίκος Λαδάς είχε κι ένα άλλο χάρισμα που κατά τη γνώμη μου χαρακτηρίζει τους μεγάλους ποιητές. Έβλεπε μπροστά από την εποχή του, ψυχανεμιζόταν τα μελλούμενα γιατί κι αυτός ανήκε στην κατηγορία εκείνων των ποιητών που όπως λέει ο επίσης τραγικός ομότεχνός του Κώστας Καρυωτάκης
«…Είμαστε κάτι απίστευτες αντένες./Υψώνονται σα δάχτυλα στα χάη,/στην κορυφή τους τ' άπειρο αντηχάει,/Μα γρήγορα θα πέσουνε σπασμένες.. Στο σώμα, στην ενθύμηση πονούμε./Μας διώχνουνε τα πράγματα,/ κι η ποίησις είναι το καταφύγιο που φθονούμε.»
Χαρακτηριστικό το ποίημά του
ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ (1974)
Σπουδαίος θάναι εκείνος που θα φτιάξει πρώτος/ ρομπότ για όλες τις δουλειές./Κι άλλοι πολλοί θα κάνουν τέτοιους άθλους-αναμφίβολα./ Τους βλέπω κιόλας να στριμώχνονται/ στον προθάλαμο του μέλλοντος/χτυπώντας νευρικά τα πόδια στο πάτωμα/όλοι ένας πόθος , όλοι ένα όνειρο:/πως-λέει- θα γίνουν κουκουνάρια/ στο μεγάλο πεύκο της ανθρώπινης προόδου./Μα εγώ σαν πιο τρανός απ’ όλους/ - σε τούτο δεν χωράει αντίρρηση-/ με το σκεπάρνι της φωνής μου/ έσκαψα βαθιά το λευκό χαρτί , το πρόσταξα/να σου το πει, να μην το λησμονήσει/ πως στο σπίτι μου, στο σπίτι σου, στα σπίτια μας/ το ταβάνι κάθε μέρα χαμηλώνει.
Συγκλονιστικοί προφητικοί στίχοι για την υλιστική εποχή μας, όπου η τεχνική νοημοσύνη ολοένα και περισσότερο μάχεται την ανθρωπιά.
Αλλά και η ιδιαίτερη ευαισθησία του για το παγκόσμιο γίγνεσθαι αναδεικνύεται διαχρονικά μεσ’ απ’ τους στίχους απ’ το ποίημα
ΟΧΙ ΠΙΑ ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ
«….Οχι πια κηρύγματα – το αίμα/που χύνεται άδικα θα τα πνίξει/ πριν βγουν από τα λαρύγγια των ισχυρών/ή των σοφών που ξέχασαν τον άνθρωπο/βυθισμένοι στα βιβλία περί ανθρώπου….»
Αλήθεια πόσο δραματικά επίκαιρη διαπίστωση!
Ο Νίκος Λαδάς στη σύντομη ζωή του διέγραψε μια φωτεινή τροχιά στο στερέωμα της Ελληνικής ποίησης πριν χαθεί σαν πυρακτωμένο πεφταστέρι στην ερεβώδη για τον υπερευαίσθητο ψυχισμό μου γήινη ατμόσφαιρα . Όμως δεν έσβησε κι ούτε θα σβήσει. Γιατί,
« Αστροβατεί/ μοναχικός/ το τρέξιμο, το λαχάνιασμα, το πέσιμο των ψυχών/ τα μακρύκομα σύννεφα /που θα υποδεχτούν σε λίγο τον καινούργιο χρόνο/οι υγροί δρόμοι της γης που γυαλίζουν/από τα φυματικά φώτα/ αβίαστα κυλάν στις στοές της ύπαρξής του/ κι όμως μένει στραμμένος/ πάντα/ προς τ’ άστρα.»
Θρακομακεδόνες, 9/7/2022
Βαρβάρα Ταβλαρίδου Μπακάλη
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου