«Μητέρα: η πιο όμορφη λέξη στα χείλη της ανθρωπότητας» ~ Kahlil Gibran

Ανήκω στην παλαιομοδίτικη γενιά που διδασκόταν ότι η μάνα είναι το ιερότερο πρόσωπο στον κόσμο, σύμβολο αγάπης, αφοσίωσης και συνεχούς θυσίας. Εκθεση με θέμα τη μητέρα ήταν απαραίτητη σ’ όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης - θυμάμαι ότι ήταν το θέμα στις εισαγωγικές εξετάσεις μου για το γυμνάσιο – και παραμύθια, ποιήματα και τραγούδια για τη μάνα ήσαν ευρέως διαδεδομένα και συγκινούσαν μικρούς και μεγάλους.

Μόνη εξαίρεση η Μήδεια του Ευριπίδη, αλλά γι’ αυτήν δεν μαθαίναμε και πολλά. Δεν σημειώνονταν άλλωστε στην ελληνική κοινωνία παρόμοια εγκλήματα. Θυμάμαι μόνο το 1961 τη «Μήδεια του Καλαμακίου» που σκότωσε τα τρία παιδιά της για να εκδικηθεί τον άνδρα της, αλλά αυτή ήταν Αμερικανίδα, όχι Ελληνίδα. Υπήρξαν βέβαια κι άλλες παιδοκτονίες από γυναίκες ψυχικά διαταραγμένες, ήταν όμως σπάνια περιστατικά και όχι της ίδιας κλίμακας.

Το σύγχρονο φρικτό περιστατικό με την παιδοκτόνο της Πάτρας ήρθε να μας συνταράξει και να κλονίσει την ιερή εικόνα που η κοινωνία μας έχει για τη μητέρα. Το τελευταίο όμως διάστημα παρόμοια αρνητικά φαινόμενα όλο και πληθαίνουν. Θυμηθείτε τη νεαρή μητέρα που έπαιζε στο κομπιούτερ την ώρα που ο σύντροφός της στο διπλανό δωμάτιο σκότωνε το γιο της και στη συνέχεια σιώπησε αποδεχόμενη να μεταφέρονται για χρόνια τα οστά του σε μια εργαλειοθήκη! Κι ακόμα τα πάρα πολλά περιστατικά εγκατάλειψης νεογέννητων παιδιών από τις μητέρες τους.

Δεν είμαι ούτε ψυχολόγος ούτε κοινωνιολόγος αλλά έχω την αίσθηση ότι κάτι δεν πάει καλά. Κι αν αληθεύει αυτό που άκουσα από μια καθηγήτρια ψυχολογίας ότι δηλαδή «Δεν υπάρχει εξ αρχής το λεγόμενο μητρικό ένστικτο, αλλά καλλιεργείται», θα πρέπει να υπάρξουν θεσμικές παρεμβάσεις, πόσο μάλλον που στην πατρίδα μας το δημογραφικό πρόβλημα έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις.

Στο παρελθόν τα κορίτσια ανατρέφονταν σχεδόν αποκλειστικά με το δόγμα του γάμου και της μητρότητας, σήμερα όμως τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η γυναίκα διεκδικεί και σωστά όλο και περισσότερο το ρόλο που δικαιούται ως αυτόνομη οντότητα και ισότιμη με τον άνδρα. Θα πρέπει λοιπόν πιστεύω αφενός οι έφηβοι κορίτσια κι αγόρια να διδάσκονται στοιχειωδώς τι σημαίνει να γίνεσαι γονιός και αφετέρου να υπάρξει ενίσχυση των κοινωνικών υπηρεσιών όσον αφορά στα νέα ζευγάρια που αποφασίζουν να φέρουν στον κόσμο παιδιά.

Δεν ξέρω τι θ’ αποφασίσει η δικαιοσύνη για την παιδοκτόνο της Πάτρας και το αδιανόητο έγκλημά της ούτε τι θα προκύψει για τα κίνητρα που την ώθησαν σ’ αυτήν τη φρικτή πράξη. Αλλωστε «άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου και ιδιαίτερα της γυναίκας».

Η γυναίκα σύμφωνα με τον ύμνο της Αργείας λυρικής ποιήτριας Τελέσιλλας, ως «Μητέρα των θεών»:

«….καὶ οὐκ ἄπειμι εἰς θεούς,

ἂν μὴ τὰ μέρη λάβω,

τὸ μὲν ἥμισυ οὐρανῶ,

τὸ δ’ ἥμισυ γαίας,

πόντω τὸ τρίτον μέρος

χοὔτως ἀπελεύσομαι.

χαῖρ’ ὦ μεγάλα ἄνασ-

σα Μᾶτερ Ὀλύμπου.

–Δεν θα πάω εγώ στους θεούς

τα μερίδια μου αν δεν πάρω,

τ᾿ ουρανού το μισό,

και της γης το μισό,

και το τρίτο της θάλασσας·

μόνο τότε θα πάω.

Χαίρε, μεγάλη βασίλισσα

Μάνα του Ολύμπου.»

Σύμφωνα όμως με τον Ευριπίδη:

«…πάντων δ᾽ ὅσ᾽ ἔστ᾽ ἔμψυχα καὶ γνώμην ἔχει
γυναῖκές ἐσμεν ἀθλιώτατον φυτόν·

Από όλα τα έμψυχα όντα, τα νοήμονα

εμείς οι γυναίκες είμαστε το αθλιότερο φύτρο...» (ΜΗΔΕΙΑ, μετάφραση Γ. Γιατρομανωλάκη

Βαρβάρα Ταβλαρίδου Μπακάλη