Η Βουλευτής Ανατολικής Αττικής με το ΜέΡΑ25 Μαρία Απατζίδη μιλά για τη σπουδαία μουσικοθεατρική παράσταση «Ο Χορός της Φωτιάς»
Της Μαρίας Απατζίδη
Το Δημοτικό Θέατρο μας προσφέρει μέχρι τις 5 Ιανουαρίου 2020 την πολύ σπουδαία μουσικοθεατρική παράσταση «Ο Χορός της Φωτιάς» σε κείμενο και σκηνοθεσία του Άρη Μπινιάρη, μουσική του Φώτη Σιώτα και πρωταγωνιστές τον Χρήστο Λούλη και την Ειρήνη Παπά. Θέμα είναι η γενοκτονία των Ποντίων, αλλά και ο αγώνας τους για επιβίωση και μνήμη. H παράσταση βασίζεται σε ντοκουμέντα, όπως σε κείμενα του ημερήσιου Τύπου της εποχής, επιστολές και άλλες μαρτυρίες, προσφέροντας ταυτόχρονα αρχέγονα σύμβολα που αφορούν όλη την ανθρωπότητα. Μουσική, χορός, λόγος, δράμα και εικαστικό θέαμα μέσα από υποβλητικούς φωτισμούς οδηγούν σε ένα αποτέλεσμα με αδρή και συγκινητική λιτότητα.
Υπάρχουν σαφείς θεματικές ενότητες στο έργο, οι οποίες αντιστοιχούν κυρίως: α) στις δυνάμεις της γονιμότητας, β) στον ερχομό του θανάτου που ταυτίζεται με την ιδεολογία του νεο-τουρκικού ολοκληρωτισμού, γ) στο θέμα του βιασμού και της γυναικοκτονίας, δ) στην απόφαση της κοινότητας να πάρει ηρωικά τη μοίρα της στα χέρια της, ε) στη Διασπορά των Ποντίων.
Υπάρχει μια αρχετυπική αντιπαράθεση στο έργο ανάμεσα στο θηλυκό και το αρσενικό. Στην αρχή βλέπουμε τελετουργίες γονιμότητας από την αγροτική ζωή του Πόντου. Το θηλυκό στοιχείο αντιστοιχεί στην εύφορη γη και τα δύο φύλα συνυπάρχουν αρμονικά μέσα στην παραδοσιακή κοινότητα. Η έμφαση είναι στο «σπέρμα της ζωής» ως μια δύναμη που δημιουργεί μία διαγενεακή ενότητα της ποντιακής κοινότητας. Η γονιμότητα δεν αφορά μόνο στο παρόν, αλλά κυρίως στην προοπτική της εξάπλωσης στο μέλλον. Υπάρχει μια ζωντανή σχέση με τους απογόνους που θα έρθουν, οι οποίοι με τη σειρά τους θα φέρουν τους προγόνους μέσα τους. Η συνέχεια αυτή διακόπτεται από μια εισβολή που έρχεται απ’ έξω με μια θανατερή μορφή που παραπέμπει στον Χάροντα. Ο τελευταίος φαίνεται να έρχεται από έναν άλλο κόσμο, αυτόν της ορθολογικής ιδεολογίας χωρίς συναίσθημα, η οποία προκαλεί με οργανωμένο και συστηματικό τρόπο την καταστροφή χωρίς καμία συμπόνια για τον κόσμο που χάνεται. Είναι χαρακτηριστικό ότι τις ιδεολογικές διακηρύξεις για την ανάγκη του ξεριζωμού των Ποντίων για χάρη της ομοιογένειας του νέου τουρκικού κράτους ακολουθεί αμέσως η δραματική σκηνή του βιασμού και της γυναικοκτονίας. Ο ιδεολογικός λόγος που προτάσσει την ομοιογένεια και την ταυτότητα του κράτους είναι ένας λόγος που δεν γονιμοποιεί αλλά βιάζει, αναιρεί τη διαδοχή. Είναι στείρος και τελικά φονεύει.
Μετά από το δράμα του μαζικού φονικού που παγώνει τους θεατές, ακολουθεί η αναδίπλωση της κοινότητας. Και εδώ έρχεται ξαφνικά η στιγμή της απόφασης του συλλογικού ηρωισμού. Ναι, οι Πόντιοι θα πεθάνουν, γιατί οι δυνάμεις του αφανισμού τους είναι υπέρτερες, όμως θα πεθάνουν αντιστεκόμενοι. Θα αναλάβουν ηρωικά τον θάνατό τους σε έναν δρόμο από τον αγροτικό κάμπο προς τη θάλασσα του Πόντου και την έξοδο που αυτή σημαίνει. Ο χορός τους είναι τώρα συλλογικός και κυκλικός αλλά και με μια σταθερή πορεία προς τα εμπρός που αντιμετωπίζει στα ίσια τον θάνατο. Το έργο κλείνει με τη διασπορά των Ποντίων προς το εξωτερικό. Τελικά το «σπέρμα της ζωής» της αρχής του έργου κατορθώνει να νικήσει. Μόνο που δεν είναι μια νίκη μέσα από τη συνέχεια της αγροτικής κοινότητας. Είναι μια νίκη ματωμένη μέσα από τον θάνατο, τον αφανισμό, την έξοδο, την ξενιτειά και τη «Δια-σπορά» που σημαίνει εντέλει τη νίκη της σποράς διά πυρός και σιδήρου. Η ανάσα συνεχίζεται και ανάβει τις σπίθες της διαδοχής των Ποντίων, μια διαδοχή, όμως, που διέρχεται μέσα από την ασυνέχεια του μαζικού θανάτου της Γενοκτονίας.
Η επιτυχία του Άρη Μπινιάρη και των υπόλοιπων συντελεστών της παράστασης έγκειται στη σύνθεση με την οποία το κείμενο εκφράζεται μέσα από τραγούδι, άλλοτε μονοφωνικό και άλλοτε πολυφωνικό, ενώ τα σώματα των ηθοποιών ταυτόχρονα χορεύουν και δημιουργούν μια εικαστική συμβολική. Η παράσταση ξεφεύγει από τις ατομικές μοίρες και ανάγεται στο διαχρονικό αρχέτυπο. Χάρη σε αυτές τις αρετές του έργου η απαραίτητη προώθηση της ιστορικής μνήμης της γενοκτονίας των Ποντίων συνδέεται με όλα τα σημαντικά πολιτικά ζητήματα και της δικής μας εποχής: Την ανάδειξη της σημασίας του ευάλωτου σώματος απέναντι στον βίαιο ιδεολογικό λόγο, την εναντίωση στην κουλτούρα του βιασμού και της γυναικοκτονίας, τη δημοκρατική κοινότητα η οποία προκύπτει μέσα από την ηρωική αντίσταση στις δυνάμεις της εξουσίας και του θανάτου, το άνοιγμα στην ανάσα του μέλλοντος.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου