Νίκος Νίκας: Born to be Wild(e)

-MIA ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΝΤΟΠΙΤΗ ΜΑΣ ΗΘΟΠΟΙΟ

-ΜΗΝ ΤΗ ΧΑΣΕΤΕ- ΚΑΤΕΒΑΙΝΕΙ ΣΤΙΣ 16 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2017

ΕΠΑΝΩ ο Νίκος Νίκας ως Όσκαρ Γουάιλντ και
ΚΑΤΩ δίπλα με τον Όσκαρ Γουάιλντ

 

Πρόκειται για μια αναπάντεχη, αλλά πολύ ενδιαφέρουσα συνάντηση. Ενός σπουδαίου κειμένου κι ενός εξαίρετου ηθοποιού. Το αποτέλεσμα αποτελεί μια, πραγματικά, συγκλονιστική θεατρική εμπειρία.

Η περίφημη «εκ βαθέων» (de profundis) εξομολόγηση του λογοτέχνη, ποιητή και θεατρικού συγγραφέα Όσκαρ Γουάιλντ (Oscar Wilde) από τη φυλακή, για το ερωτικό του πάθος, αποδίδεται στη σκηνή του θεάτρου της Οδού Κεφαλληνίας, κατά μοναδικό τρόπο από το συντοπίτη μας (με Μενιδιάτικες και Χασιώτικες ρίζες) Νίκο Νίκα.

Για να ακριβολογούμε (και μακριά από τις υπερβολές του επιρρεπούς στον άκρατο τοπικισμό ΜΕΝΙΔΙΑΤΗ), ο Νίκος Νίκας δεν υποδύεται απλά, με επιτυχία έναν ακόμα σπουδαίο ρόλο. Αφήνει πίσω του πολύ σημαντικές ερμηνείες, σε εξίσου αξιόλογες παραστάσεις όπως «Αυτό που εγώ ονομάζω λήθη», «Δέρμα στις φλόγες», «Ο φίλος μου, ο Χίτλερ» και βάζει πλώρη για την απόλυτη καταξίωση.

Ζητώντας, ως δικηγόρος, από τους θεατές μια νέα ετυμηγορία για τον κατηγορούμενο Όσκαρ Γουάιλντ, ο οποίος καταδικάστηκε σε καταναγκαστικά έργα δύο ετών για ομοφυλοφιλία, πράξη αξιόποινη (στο τέλος του 19ου αι. στην Αγγλία), διεισδύει στο χαρακτήρα του συγγραφέα.

Αναδεικνύει το μεγαλείο του ταλέντου του, την προσήλωσή του στην Τέχνη, το ερωτικό του πάθος, το φόβο, τον εξευτελισμό της φυλακής, την αγωνία τη θλίψη και συνάμα, τη λατρεία του για τη ζωή. Τη νίκη της αγάπης επί του μίσους αλλά και τη συντριβή του, αφού η φυλάκιση είχε ως αποτέλεσμα να τρωθεί η αξιοπρέπειά του και να υποστεί ανεπανόρθωτη βλάβη η υγεία του, με κατάληξη να πεθάνει, πρόωρα, στα 46 του χρόνια.

Θέτοντας τους θεατές, σε ρόλο Ενόρκων, ο Νίκος Νίκας μεταμορφώνεται, σταδιακά, από δικηγόρος σε κατηγορούμενο: 

Αναπαριστά, σε πρώτο ενικό, το φλέγμα και τη δικαιολογημένη αλαζονία της μεγαλοφυΐας του συγγραφέα. Αποδίδει, πιστά, την οξύνεια και το ανατρεπτικό πνεύμα του. Θρηνεί για την κατάληξή του.

Ταυτόχρονα, αναζητώντας τις αιτίες αυτού του δράματος, αποκαλύπτει τις μεγάλες αξίες της ζωής. Τη μαγεία της Τέχνης, την ομορφιά της Φύσης και τις ανθρώπινες αρετές, όπως την αξιοπρέπεια, το σεβασμό, τον οίκτο, τη συγχώρεση. Στέκεται με σκεπτικισμό απέναντι στις ανθρώπινες συμβάσεις, στα στερεότυπα, στα λεγόμενα χρηστά ήθη. Και τελικά απαλλάσσει το συγγραφέα, στη συνείδηση των θεατών, λυτρώνοντάς τους συνάμα. Όπως, ακριβώς, περιγράφει ο Αριστο-τέλειος ορισμός του δράματος, «περαίνει δι’ ελέου και φόβου την των τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν».

Το μεγάλο δίδαγμα του έργου το προσδιόρισε, με σαφήνεια, ο συγγραφέας. «Τον φημισμένο από τον κακόφημο τους χωρίζει ένα μόνο βήμα». Ο Όσκαρ Γουάιλντ ήταν από τους ελάχιστους προβεβλημένους που μετατράπηκαν σε αποδιοπομπαίους.

Συμπερασματικά, στο «εκ βαθέων» ο Νίκος Νίκας, βρίσκεται στην καλύτερη στιγμή της καριέρας του και πιθανότατα ένα βήμα πριν από την απογείωσή της. Κάτι που, κατά την ταπεινή μας άποψη, θα μπορούσε να έχει ήδη συμβεί, εξαιτίας της απόλυτης προσήλωσής του στην Τέχνη αλλά και του διδακτικού του έργου στην υποκριτική.

Θα ήταν παράλειψη και μεγάλη αδικία να μη γίνει αναφορά στη θεατρική διασκευή της Αναστασίας Καραγιαννοπούλου, που απέφερε ένα κείμενο απόλυτα κατανοητό, αλλά και ποιητικό συνάμα. Εξίσου σημαντική είναι η σκηνοθεσία και η μουσική επένδυση του έργου από την ίδια, καθώς αναδεικνύει το κείμενο και την ερμηνεία του ηθοποιού. Πραγματικά ευρηματικοί οι φωτισμοί και ο εικαστικός σχεδιασμός του Λευτέρη Πουλόπουλου που μετέτρεψαν, χωρίς τη βοήθεια σκηνικών, την δικαστική αίθουσα σε ανήλιαγο κελί.

Απεχθανόμαστε τις κάθε είδους προτροπές, γιατί όπως είπε ο Χαρίλαος Φλωράκης «να δώσουμε ορμήνειες δεν το θεωρούμε σοβαρό». Όμως δεν πρέπει να χάσετε αυτή τη σπουδαία παράσταση για τον επιπλέον λόγο ότι, λόγω του Νίκου Νίκα, αποτελεί κομμάτι του τοπικού μας Πολιτισμού.

Προσοχή, δεν έμειναν πολλές παραστάσεις. Μόνον έξι. Το έργο θα παίζεται κάθε Τετάρτη και Πέμπτη μέχρι και τις 16 Φεβρουαρίου 2017 στις 9 μ.μ. στην δεύτερη σκηνή του θεάτρου της Οδού Κεφαλληνίας 18 Κυψέλη.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ:Τηλ.: (+30) 210 8838727, Email: info@theatrokefallinias.gr, Web: http://theatrokefallinias.gr/Δείτε το τρέιλερ της παράστασης:

Ακολουθεί μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Νίκου Νίκα και της σκηνοθέτιδας Αναστασίας Καραγιαννοπούλου στην ιστοσελίδα documentonews.gr, την οποία πολύ θα θέλαμε να είχαμε πάρει εμείς:

Ο Νίκος Νίκας και η Αθανασία Καραγιαννοπούλου μίλησαν στο documentonews.gr για την παράσταση αποκάλυψη της φετινής χρονιάς, που έχει κάνει όσους την παρακολούθησαν να βουρκώσουν, να αφεθούν σε κλάμα λυτρωτικό, και να ταξιδέψουν στον υπέροχο κόσμο του Όσκαρ Ουάιλντ.

«Όταν πρωτομπήκα στη φυλακή, κάποιοι με συμβούλεψαν να ξεχάσω ποιος ήμουν. Ήταν μια ολέθρια συμβουλή. Μονάχα συνειδητοποιώντας ποιος είμαι, βρήκα ανακούφιση στα βάσανά μου» -- Oscar Wilde ( 1854-1900).

Ο Όσκαρ Ουάιλντ είναι από τις πλέον γοητευτικές και αμφιλεγόμενες προσωπικότητες που πέρασαν από τον πλανήτη. Λαμπερά ευφυής, διαστροφικά προκλητικός, προβοκάτορας ενίοτε, κυνικά ρεαλιστής πάντοτε, λάτρης του έρωτα, της χλιδής, της καλής ζωής, αξεπέραστος ατακαδόρος, χαρισματικός φιλόσοφος… Πώς νιώσατε την πρώτη φορά που διαβάσατε το «De Profundis»;

Αθανασία Καραγιαννοπούλου: «Ήταν το πρώτο έργο Ουάιλντ που διάβασα. Έμαθα πρώτα την πτώση του κι ύστερα άκουσα για το θρίαμβό του. Όταν τέλειωσα εκείνη την πρώτη ανάγνωσή μου από την έκδοση του ΄63 σε μετάφραση Άρη Αλεξάνδρου, σκέφτηκα "μήπως ο πόνος μας κάνει ποιητές;"»

Νίκος Νίκας: «Η πρώτη μου επαφή με την επιστολή μου αποκάλυψε έναν άνθρωπο διαφορετικό από αυτόν που είχα μέχρι τότε στο μυαλό μου –μέχρι τότε ήξερα τον Ουάιλντ ως συγγραφέα του ευτυχισμένου πρίγκιπα και του Ντόριαν Γκρέι- και είδα έναν άνθρωπο τρυφερό, με εξαιρετικό βάθος και λαμπερή ψυχή. Από την πρώτη στιγμή, που το έπιασα στα χέρια μου, θεωρώ το De Profundis μια ιερή σύνοψη της τέχνης».

Η επιστολή, είναι μια επιστολή αγάπης. Είναι δύσκολο να αγαπάς;

Αθανασία Καραγιαννοπούλου: «Η αγάπη είναι απλώς αναπόφευκτη. Είναι φορές που έρχεται σαν ευλογία κι άλλες που έρχεται σαν κατάρα».

Νίκος Νίκας: «Η αγάπη είναι απόφαση ζωής. Μια απόφαση που θέλει συνεχή και καθημερινό αγώνα και πόνο, γιατί η καλοσύνη είναι δύσκολη. Για μένα, οι δυνατοί άνθρωποι μπορούν να αγαπήσουν. Όχι οι αδύναμοι».

Το θέατρο της Οδού Κεφαλληνίας είναι ασφυκτικά γεμάτο στις παραστάσεις. Τι είναι αυτό που «τραβά» τον κόσμο στην …κατάθεση ψυχής του Ουάιλντ;

Αθανασία Καραγιαννοπούλου: «Στην παράσταση ακούν κάποιον που τους μιλά, σαν να διαβάζει τη σκέψη τους. Τους παρηγορεί. Απενοχοποιεί τα πάθη τους . Βλέπουν έναν λαμπρό ηθοποιό να μετουσιώνεται στον άγιο συγγραφέα».

Νίκος Νίκας: «Είναι ένα έξοχα έντονο και φωτεινό ταξίδι στην πορεία της ζωής ενός ανθρώπου που από την απόλυτη δόξα έχασε κυριολεκτικά τα πάντα, αλλά κατάφερε να αναδυθεί και κατέκτησε την "αγιοσύνη"».

Είχατε μια πολύ ιδιαίτερη πρεμιέρα. Η παράσταση ξεκίνησε από το Μουσείο Τυπογραφίας, στα Χανιά, και ο Νίκος γινόταν Όσκαρ Ουάιλντ, δίπλα σε ένα τυπογραφικό μηχάνημα του 1880, περίπου της εποχής που ουσιαστικά ο Τύπος τον καταδίκασε.

Αθανασία Καραγιαννοπούλου: «Το Μουσείο Τυπογραφίας, ήταν ένας καταπληκτικός χώρος για να ακουστεί –για πρώτη φορά με αυτόν τον τρόπο- η ερωτική επιστολή του Όσκαρ Ουάιλντ που υμνήθηκε αλλά και διασύρθηκε αφάνταστα από τον Τύπο».

Νίκος Νίκας: «Ήταν μια αίσθηση σχεδόν μαγική, γιατί η παράσταση παρουσιάστηκε –όπως είπες- πρώτη φορά ανάμεσα σε μηχανήματα τυπογραφίας, κάποια από αυτά της εποχής της καταδίκης του Ουάιλντ. Και αισθανόμουν σχεδόν φυσικό να μιλάω –ως Ουάιλντ- για τα καταδικαστικά πρωτοσέλιδα εκείνης της εποχής».

Το κείμενο είναι γεμάτο κοφτερές αλήθειες. «Ένας ψίθυρος μπορεί να πληγώσει. Η τυπωμένη λέξη, όμως, μπορεί να σκοτώσει». Δεν άλλαξαν και πολλά στον χώρο του Τύπου έτσι δεν είναι;

Αθανασία Καραγιαννοπούλου: «Ο Τύπος λειτουργεί σαν κακομαθημένο πεντάχρονο . Μπορεί σήμερα να σε λατρεύει και αύριο να σε μισεί. Αν δεν του κάνεις όλα τα χατίρια, όποτε τα ζητήσει και κάθε φορά, θα σου κρατήσει μούτρα. Και είναι πολύ πιθανό να θελήσει να σε εκδικηθεί».

Νίκος Νίκας: «Πάντα τα γραπτά μένουν και θα μένουν, και ίσως θα πρέπει πια, στον 21ο αιώνα να σκεφτόμαστε πριν τυπώσουμε κάτι που αφορά το όνομα κάποιου ανθρώπου. Δυστυχώς δεν γίνεται αυτό. Είναι αυτό που λέει η Αθανασία. Ο Τύπος μπορεί κάτω από την επίφαση της αποκάλυψης, να γίνει εκδικητικός και να καταστρέψει».

Αλλά και στους ανθρώπους αρέσει να γίνονται “δικαστές” των πάντων.

Αθανασία Καραγιαννοπούλου: Είναι ο πιο σίγουρος τρόπος για να αποφύγουν την καρέκλα του …κατηγορούμενου. Όταν ο δικαστής του Όσκαρ Ουάιλντ, έβγαλε την καταδικαστική απόφασή του, είπε πως ήταν η πιο άγρια υπόθεση που αντιμετώπισε ποτέ. Και είχε δικάσει φόνους, βιασμούς και ένα σωρό άλλα… Έχουμε συνηθίσει να δικάζουμε ο ένας τον άλλο αγνοώντας πως, κάποια μέρα, στο ίδιο εδώλιο μπορεί να είμαστε εμείς. Όχι επειδή κάναμε κάτι κακό ή λάθος, αλλά για «ό,τι όμορφο και τρυφερό υπάρχει μέσα μας».

Νίκος Νίκας: Νομίζω πως ενδόμυχα ο καθένας μας, πιστεύει ότι είναι καλύτερος από τον διπλανό του. Έτσι μπαίνουμε αυτόματα στο απυρόβλητο και …πυροβολούμε χωρίς ενδοιασμούς και δεύτερες σκέψεις.

Το «De Profundis», αγγίζει με τρόπο μαγικό το κοινό. Τα συναισθήματα όσων βγαίνουν από το θέατρο είναι πολύ έντονα. Τι συμβαίνει με αυτή την παράσταση;

Αθανασία Καραγιαννοπούλου: «Το κείμενο –και η παράσταση- είναι τόσο «μαγικά» όσο μαγική είναι η ζωή. Εμπεριέχει έρωτα, προδοσία, αδικία, αγάπη, συγχώρεση, ελπίδα. Και γι αυτό μπορεί και μιλάει απευθείας στην καρδιά των θεατών».

Νίκος Νίκας: «Η παράσταση βασίζεται σε ένα κείμενο που για μένα, είναι η Βίβλος της Τέχνης. Μιλάει για τα πάντα: δικαιοσύνη, αγάπη, τέχνη, συγχώρεση φιλοσοφία, και κυρίως οδύνη και σπαραγμός, όλα υπάρχουν εδώ. Γι αυτό και το κοινό, αντιδρά έντονα στην παράσταση. Κάποιοι κλαίνε, κάποιοι στέκονται εντελώς ακίνητοι καθ όλη την διάρκεια, κάποιοι αναστενάζουν. Νιώθω, ότι το κάνουν «δικό τους», ότι όντως ακούν τον Οσκαρ Ουάιλντ και τελικά τον κρίνουν αθώο. Και μόνο αθώο».