Παράσταση για τον ξένο και τον παρία με πρωταγωνιστή τον δικό μας Νίκο Νίκα

Στην παράσταση που σκηνοθετεί η Άσπα Τομπούλη και στο έργο του βραβευμένου Γάλλου συγγραφέα Λωράν Μωβινιέ (Laurent Mauvignier) «Αυτό που εγώ ονομάζω λήθη», πρωταγωνιστεί ο συντοπίτης μας Νίκος Νίκας 

Ιδού τι έγραψε η «Καθημερινή» και η Σάντρα Βούλγαρη 

Πηγή: www.kathimerini. gr ΚΛΙΚ ΕΔΩ

Σε μια γειτονιά της Αθήνας όπως η Κυψέλη, με τις έντονες κοινωνικές αντιθέσεις και την πολυπολιτισμικότητά της. Εδώ, σε έναν από τους καλλιτεχνικούς χώρους που ζωντανεύουν τα τελευταία χρόνια την περιοχή, το Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων, επέλεξε να ανεβάσει τη νέα της δουλειά η σκηνοθέτις Ασπα Τομπούλη. Ο λόγος για το έργο του βραβευμένου Γάλλου συγγραφέα Λωράν Μωβινιέ (Laurent Mauvignier) «Αυτό που εγώ ονομάζω λήθη», το οποίο μετέφρασε ο Σπύρος Γιανναράς (εκδ. Αγρα) και ερμηνεύει ο Νίκος Νίκας. Η παράσταση θα κάνει πρεμιέρα το Σάββατο (3/10) και θα παίζεται κάθε Σαββατοκύριακο έως τις 6 Δεκεμβρίου. Ο Μωβινιέ εστιάζει σε ένα συμβάν ακραίας κοινωνικής βίας, αναίτιας και γι’ αυτό παράλογης, που τάραξε την κοινή γνώμη τον Δεκέμβριο του 2009 και απασχόλησε τον γαλλικό Τύπο και τα ΜΜΕ για λίγες μέρες προτού ξεχαστεί: τον θάνατο από ξυλοδαρμό του νεαρού Μικαέλ Μπλεζ από τη Μαρτινίκα στα υπόγεια ενός σούπερ μάρκετ Carrefour στη Λυών επειδή είχε κλέψει ένα κουτάκι μπίρα.

«Αν κάτι διαπερνά το κείμενο του Μωβινιέ με μεγάλη ένταση είναι, κατά τη γνώμη μου, η αίσθηση του ξένου, του άλλου, του κοινωνικού παρία», λέει σε συνομιλία της με την «Κ» η Ασπα Τομπούλη. «Μια αίσθηση» που, όπως εξηγεί, «δεν είναι άγνωστη στην Αθήνα της κρίσης, με τους άστεγους, τους νεόπτωχους, τους μετανάστες, τα συσσίτια, τις ρατσιστικές επιθέσεις, την ανεργία, μια πολυπληθή κατηγορία ανθρώπων ευάλωτη στην αυθαιρεσία της βίας. Ο ήρωας του Μωβινιέ ανήκει σε αυτόν τον κόσμο των ανώνυμων πολιτών που ζει στις παρυφές της νομιμότητας. Ο συγγραφέας επίμονα αναφέρεται στους άλλους, σε εκείνους που τον αγνόησαν ή τον περιφρόνησαν, καταστρέφοντάς τον σιγά σιγά, εκείνους που τρέχουν να προλάβουν το Μετρό, να κουρέψουν το γρασίδι, να πάνε τα παιδιά στο σχολείο, που έχουν δουλειές και ασχολίες, ο άλλος κόσμος, των "κανονικών" πολιτών».

Στο πρόσωπο του Νίκου Νίκα, η Ασπα Τομπούλη βρήκε τον ιδανικό της πρωταγωνιστή. Η δουλειά που έκαναν μαζί ήταν μια συνέχεια, κατά κάποιον τρόπο, της συνεργασίας τους πριν από δύο χρόνια στο ανέβασμα του έργου του Μισίμα «Ο φίλος μου, ο Χίτλερ». Η Ασπα Τομπούλη δεν στέκεται μόνο στο θέμα της νουβέλας του Μωβινιέ, που διάβασε «μονορούφι» και είπε αμέσως ότι ήθελε να την κάνει θέατρο (εδώ να σημειώσουμε ότι το έργο του συγγραφέα για πρώτη φορά στην Ελλάδα παρουσιάζεται σε θεατρική μορφή)· η ίδια η γραφή του ήταν επίσης κάτι που τη συγκίνησε ιδιαίτερα. «Το κείμενο του Μωβινιέ είναι γραμμένο σαν μια φράση», μας εξηγεί. «Ο λόγος έχει ρυθμό καταιγιστικό και κάνει αναπάντεχα γυρίσματα, στοιχεία που είχαν μεγάλο ενδιαφέρον για μένα και ως προς τη σκηνοθεσία και ως προς τον τρόπο που θα αποδιδόταν υποκριτικά».

«Ο Μωβινιέ δεν ενδιαφέρεται για την ακριβή καταγραφή ή την αναπαράσταση των πραγματικών περιστατικών. Εμπνέεται από αυτά, αλλά τα αναπλάθει ελεύθερα. Η αφήγησή του, ωμή και ποιητική μαζί, μετατοπίζεται αδιάκοπα, από την οργή και τον θυμό στην παραίτηση, την αναπόληση, τη μνήμη, τη σκληρή ειρωνεία. Ταυτόχρονα, αλλάζει κάθε τόσο οπτική γωνία και μιλά άλλοτε από την πλευρά του θύματος, άλλοτε από την πλευρά των θυτών, των γονιών του θύματος ή τυχαίων ανθρώπων».

Δείτε και τη συνέντευξη του Νίκου Νίκα σχετικά με το έργο

Πηγή ΚΛΙΚ ΕΔΩ

Το έργο συμπυκνώνει μια ιστορία που διαρκεί λίγα λεπτά, ένα γεγονός συγκεκριμμένο, και πάνω σε αυτό «χτίζεται» μια αφήγηση με πολλά παρακλάδια και παραλήπτες. Τι μας λέει εν τέλει η ιστορία του Μπλεζ;

Το πρώτο και σημαντικότερο πράγμα που μας λέει κατή τη γνώμη μου αυτή η ιστορία, είναι πως δυστυχώς τείνει να γίνει μια συνηθισμένη, μια καθημερινή ιστορία που ανά πάσα στιγμή μπορεί να συμβεί οπουδήποτε, οποτεδήποτε. Βέβαια η σκληρότητα, ο ρατσισμός, η βία, η μιζέρια, το μίσος, ο φόβος και οι φοβίες μας, μάς ακολουθούν από την πρώτη μέρα που πατήσαμε στη γη. Ο μεσαίωνας είναι πάντα παρών. Το εντυπωσιακό είναι ότι κάθε γενιά σε κάθε εποχή δείχνει να εκπλήσσεται με το παράλογο της ανθρώπινης φύσης, το αδιανόητο της ανθρώπινης ανοησίας και εν τέλει κακίας. Αυτό που εμένα με τρομάζει πάνω απ’ όλα είναι η ανθρώπινη φύση αυτή καθαυτή. Τόσοι αιώνες ίδιας και επαναλαμβανόμενης ιστορίας το αποδεικνύουν περίτρανα. Δεν έχουμε κάνει ούτε βήμα επί της ουσίας. Τελικά αυτό μας λέει η ιστορία του Μπλεζ.

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η κοινωνική λήθη στην οποία εξοβελίζουμε τέτοια βίαια γεγονότα; Λένε ότι η μνήμη μας κρατάει όσο διαρκούν τα δελτία των 8. Ποιος ο ρόλος των ΜΜΕ στην ιστορία αυτή;

Η κοινωνική λήθη είναι μόνο ένα από τα συμπτώματα της ψυχικής και πνευματικής αγυμνασιάς μας. Μακάρι να είχα λύση γι αυτό το τεράστιο ερώτημα.  Αυτό που μπορώ να σκεφτώ είναι η καθημερινή μας άσκηση στην καλοσύνη και στην ανθρωπιά. Ακούγεται γραφικό αλλά είναι εξαιρετικά δύσκολο στην πράξη. Όσον αφορά την μνήμη μας, μάλλον κρατάει λιγότερο από ένα δελτίο των 8. Τα ΜΜΕ συνήθως γίνονται αυτοαναφορικά σε σχέση με την όποια είδηση ή πληροφορία, με αποτέλεσμα εμείς να γινόμαστε απαθείς και να μην μας αγγίζουν και πολύ αυτά που ακούμε και βλέπουμε.

Πώς αντιμετωπίσατε αυτό το κείμενο υποκριτικά; Ποιος ο ρόλος σας;

Η υποκριτική δυσκολία αυτού του μαγικού κειμένου είναι η αφηγηματικότητά του. Έτσι ο ηθοποιός πρέπει να είναι εν θερμώ αφηγητής και εν ψυχρώ ερμηνευτής. Η Άσπα που το σκηνοθετεί, όμως, κατέχει τα κλειδιά αυτού του παράδοξου συνδυασμού κι έτσι ξέρω κάθε φόρα πού και πώς βαδίζω. Ευτυχώς.

Και τέλος, σε αυτή τη χώρα που ζούμε και με τις καταστάσεις που βιώνουμε σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, πώς πιστεύετε ότι μπορεί να αναχαιτιστεί η λήθη και να περάσουμε στην πράξη;

Ίσως τώρα να μπορούμε πιο εύκολα να αναχαιτίσουμε τη λήθη. Οι καταστάσεις έτσι κι αλλιώς είναι επείγουσες. Πράξη δεν είναι μόνο να βγούμε στους δρόμους. Σημαντικότερο ίσως απ’ αυτό είναι να βασανίζουμε κάθε φορά την όποια επιλογή μας, την ψήφο μας την οποία απαξιώνουμε διαρκώς μ’ ένα ‘δε βαριέσαι’. Πράξη είναι ο σεβασμός του καθενός από μας στο ύψιστο δώρο που λέγεται ζωή. Αν τελικά εκπαιδεύσουμε τον εαυτό μας να αγαπάει την ανθρώπινη ζωή κι όχι τη ζωούλα του μόνο, ε τότε ναι, αυτός ο κόσμος θ’ αλλάξει.

Μια σύγχρονη γραφή και ματιά πάνω σε γεγονότα και καταστάσεις που βιώνουμε καθημερινά. Μια παράσταση που ανυπομονούμε να δούμε. 

*Η συνέντευξη δόθηκε στις συντάκτριες Τσελέντη Γιώτα και Χρυσού Έφη.